Scairscéimeanna ceadaithe ag na Coimisinéirí Ioncaim
Sábháil Mar a Thuillir (SMAT)
Féadann d’fhostóir scair-roghanna a bhronnadh ort faoi scéim scair-roghanna cheadaithe bunaithe ar choigiltis. Más ea, beidh tú díolmhaithe ó Cháin Ioncaim ar aon ghnóthachan a dhéanann tú i bhfeidhmiú na roghanna. Tá sé seo ar an gcoinníoll nach bhfeidhmíonn tú na scair-roghanna taobh istigh de thrí bliana tar éis iad a fháil.
Na príomhghnéithe
Tá dhá ghné sa scéim seo:
- scéim dheimhnithe coigilteas conarthach
- scéim cheadaithe scair-roghanna bunaithe ar choigiltis.
Úsáidtear an scéim coigiltis chun ceannachán na scaireanna a leithdháileadh faoin scéim scair-rogha a mhaoiniú.
Scéim coigilteas
Má roghnaíonn tú páirt a ghlacadh sa scéim, ní mór duit conradh coigiltis a dhéanamh. Féadann d’fhostóir conradh coigiltis trí bliana, cúig bliana nó seacht mbliana a thairiscint duit.
Féadtar idir €12 agus €500 sa mhí a choigilt. Asbhainfidh d’fhostóir suim na gcoigilteas ó do thuarastal glan. Ansin cuirfear do choigiltis i dtaisce i mbanc nó in institiúid cheadaithe coigilteas.
Ní mór an tsuim a chuireann tú i dtaisce a bheith dóthanach chun na scaireanna a cheannach ag praghas na rogha a leagann d’fhostóir síos. Leagann d'fhostóir praghas na rogha síos sula dtosaíonn tú ag sábháil. Féadtar é a shocrú ag lascaine suas le 25% de luach margaidh na scaireanna ar an dáta a ceadaíodh an rogha.
Beidh aon ús nó bónas a íoctar ar na coigilteas seo díolmhaithe ó Cháin Ioncaim agus ón Cháin Choinneála ar Ús Taisce (CCÚT).
Scéim scair-roghanna
Nuair a bheidh an tréimhse coigilteas thart, féadfaidh tú cinneadh a dhéanamh an dteastaíonn uait do rogha na scaireanna a cheannach a fheidhmiú.
Má chinneann tú gan do rogha a fheidhmiú, tabharfaidh an banc nó an institiúid coigilteas do choigiltis ar ais duit. Féadtar an coigilteas iomlán a thógáil amach saor ó cháin.
Cánachas ar fheidhmiú rogha
Má roghnaíonn tú do rogha a chur i bhfeidhm ag deireadh na tréimhse coigilteas, ní bheidh ort Cáin Ioncaim a íoc ar aon ghnóthachan a dhéanann tú.
Ní mór duit an Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) agus Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa (ÁSPC) a íoc ina leith seo. Déanfaidh d’fhostóir na hasbhaintí cuí tríd an bpárolla agus íocfaidh an cháin go díreach leis an Ard-Bhailitheoir.
Cáin Gnóthachan Caipitiúil (CGC)
Má dhiúscraíonn tú do scaireanna, féadfaidh sé go mbeidh tú faoi dliteanas Cáin Gnóthachan Caipitiúil (CGC).
Ní mór duit an diúscairt seo a thuairisciú do na Coimisinéirí Ioncaim, fiú nach bhfuil cáin dlite. Ní dhéanann d’fhostóir aon asbhaint chánach nó an diúscairt a thuairisciú ar do shon.
Nuair atá an gnóthachan inmhuirir á ríomh agat, úsáidtear praghas an rogha mar do chostas fála.
- Sampla
I mí na Samhna 2019, bhronn fostóir Phóil scair-roghanna air faoin scéim cheadaithe bunaithe ar choigilteas. Is é luach margaidh na scaireanna ar dháta an bhronnta ná €6.25 an scair. Leagann fostóir Phóil €5 an scair ar phraghas na rogha (lascaine 20%).
Déanann Pól €100 sa mhí a choigilt ar feadh cúig bliana. I mí na Samhna 2024, ag deireadh na tréimhse cúig bliana, d’éirigh leis €6,600 a choigilt (€6,000 coigilteas móide €600 ús). Níl air Cáin Ioncaim ná CCÚT a íoc ar an ús.
Déanann Pól a rogha a fheidhmiú agus ceannaíonn sé 1,320 scair ar luach €5 an scair. Is é luach margaidh an scair ar dháta an fheidhmithe ná €15. Baineann a fhostóir MSU agus ÁSPC tríd an bpárolla. Níl ar Phól Cáin Ioncaim a íoc ar ghnóthachan an fheidhmithe.
Má dhíolann Pól a gcuid scaireanna riamh, is é costas bunaidh chun críocha CGC ná €5 an scair.
Cánachas ar rogha a fheidhmiú
| Cur síos | Ríomh | Suim |
|---|
|
Luach margaidh na 1,320 scair
|
1,320 x €15
|
€19,800
|
|
Praghas an rogha a d'íoc Pól
|
1,320 x €5
|
€6,600
|
|
Gnóthachan a fheidhmiú
|
|
€13,200
|
|
Cáin Ioncaim (díolmhaithe)
|
|
náid
|
|
MSU (8%)
|
|
€1,056
|
|
ÁSPC (4.1%)
|
|
€541
|
|
Cánacha iomlána
|
|
€1,597
|