Príomhthorthaí le haghaidh 2024 foilsithe ag na Coimisinéirí Ioncaim

Inniu, 07/01/2025, d’fhoilsigh na Coimisinéirí Ioncaim réamhthorthaí le haghaidh 2024 ina n-airítear cáin agus dleacht bailithe, seirbhísí curtha ar fáil do chustaiméirí, rátaí comhlíontachta in am agus toradh ar réimse idirghabhálacha comhlíontachta agus forfheidhmithe. Agus é ag trácht ar na torthaí seo, dúirt An tUasal Niall Cody, Cathaoirleach na gCoimisinéirí Ioncaim é seo a leanas:

"Foilsíodh tuairisceáin an Státchiste do 2024 inné, ina léirítear fáltais €107 billiún i gcánacha agus i ndleachtanna. Ina theannta sin, bhailigh na Coimisinéirí Ioncaim breis agus €30 billiún thar ceann Ranna, Gníomhaireachtaí agus Bhallstáit AE eile.

D’fhan rátaí comhlíontachta tráthúla láidir i ngach cáin, d'ainneoin an chur isteach eisceachtúil a bhí ar cháiníocóirí le blianta beaga anuas. Is léiriú é seo ar an tábhacht a chuireann an tsochaí ar chomhlíontacht cánach shaorálach agus tráthúil. Tacaíonn na Coimisinéirí Ioncaim leis an gcultúr seo trí réimse leathan seirbhísí a chur ar fáil a fhágann go bhfuil sé chomh héasca agus is féidir do cháiníocóirí a gcuid oibleagáidí a thuiscint agus a chomhlíonadh. Gabhann muid buíochas le gnóthaí, cáiníocóirí aonair agus gníomhairí as a rannpháirtíocht dhearfach le linn 2024.

Cé go n-íocann formhór mór na gcáiníocóirí an méid ceart cánach ag an am ceart, táimid tiomanta i gcónaí dul i ngleic le neamhchomhlíontacht cánach agus dleachta i ngach cineál. In 2024, leanadh lenár gcuid oibre maidir le riosca a bhainistiú, in earnálacha traidisiúnta agus in earnálacha atá ag teacht chun cinn araon, ag baint úsáid as raon anailísíocht sonraí fíor-ama agus cláir measúnaithe riosca chun a chinntiú go ndíríonn ár n-acmhainní comhlíontachta ar an gcáiníocóir neamhchomhlíontach.

Tá ár gcumas leas a bhaint as nuálaíochtaí i dteicneolaíocht agus i gcleachtais ghnó mar bhonn agus mar thaca ag ár rath. Trí thairbhí na teicneolaíochta a ghiaráil chun léargais bhreise sonraí a fháil, is féidir linn freagairt go héifeachtach do riosca atá ag teacht chun cinn in earnálacha traidisiúnta agus in earnálacha atá ag athrú ar fud an bhoinn chánach ina iomláine, ó fhiontair mhóra ilnáisiúnta go daoine aonair a bhíonn ag gabháil do ghníomhaíochtaí gnó trí ardáin ar líne agus trí na meáin shóisialta."

Príomhghné de sheirbhís na gCoimisinéirí Ioncaim chun tacú le comhlíontacht is ea eolas agus treoir chuí agus thráthúil a chur ar fáil do cháiníocóirí, agus tacú leo cánacha agus rialacha tuairiscithe nua a thuiscint. Agus é ag trácht ar chuid de na príomhthosaíochtaí do na Coimisinéirí Ioncaim sa spás seo le linn 2024, leag Niall Cody béim ar an méid seo a leanas:

"Táimid ag obair le fiontair ilnáisiúnta agus gníomhairí atá buailte chun a chinntiú go gcuirtear na rialacha íosta éifeachtacha cánach corparáide (Colún a Dó) i bhfeidhm go rathúil agus le linn 2024 d’eisigh muid treoir mhionsonraithe maidir le cur i bhfeidhm na rialacha seo.

Ina theannta sin, d’oibrigh muid leis an Roinn Coimirce Sóisialaí agus leis an gCoimisiún um Chaidreamh san Áit Oibre chun an Cód Cleachtais maidir le Stádas Fostaíochta a Chinneadh a nuashonrú, agus ar leithligh ar fhorbairt ár dtreoirlínte féin ar thionchar bhreithiúnas na Cúirte Uachtaraí i mí Dheireadh Fómhair 2023 in Na Coimisinéirí Ioncaim v. Karshan (Midlands) Teo. t/a Domino’s Pizza. Oibreoimid le fostóirí ar mian leo, tar éis machnamh a dhéanamh ar an tionchar a d'fhéadfadh a bheith ag an mbreithiúnas orthu, a seasamh a thabhairt chun rialtachta mar atá leagtha amach i gCód Cleachtais d'Idirghabhálacha Comhlíontachta na gCoimisinéirí Ioncaim."

Ag labhairt di ar thiomantas leanúnach na gCoimisinéirí Ioncaim infheistíocht a dhéanamh i bhforbairtí teicneolaíochta agus iad a threisiú, d'fhonn feabhas leanúnach a chur ar a sheirbhís chun tacú le comhlíontacht, dúirt an Coimisinéir Ioncaim, Ruth Kennedy:

"Cuireann ár n-infheistíocht leanúnach inár gcumas teicneolaíochta ar ár gcumas réitigh ghnó a fhorbairt a chuidíonn le héifeachtúlacht agus cáilíocht a thiomáint. Le linn 2024 d'úsáideamar teicneolaíocht nuálach chun gné nua "Coinnigh m'áit sa scuaine" a thabhairt isteach mar chuid dár seirbhís fóin. Cuireann sé seo deireadh le tréimhsí coinneála ar ár línte fóin trí chead a thabhairt do cháiníocóirí a gcuid sonraí teagmhála a fhágáil agus glaoch ar ais a fháil ó na Coimisinéirí Ioncaim ina dhiaidh sin nuair a shroicheann a nglaoch barr na scuaine.

Sheolamar ár gcéad chúntóir digiteach IS giniúnach, RevAssist, le húsáid ag foireann na gCoimisinéirí Ioncaim freisin. Déanfaidh RevAssist, atá oilte ar ábhar inár sraith Lámhleabhair Chánach agus Dleachta atá ann cheana féin, ár bhfreagraí ar theagmhálacha cáiníocóirí a shimpliú agus a bhrostú. Táimid ag tnúth leis na teicneolaíochtaí seo, agus forbairtí nuálacha eile, a chomhtháthú tuilleadh inár bpróisis ghnó agus muid ag leanúint lenár mbealach chun forbairt seirbhíse a dhéanamh."

Le linn 2024, chuir na Coimisinéirí Ioncaim beagnach 311,000 idirghabháil iniúchta agus comhlíontachta i gcrích a raibh toradh €591 milliún orthu, agus shocraigh siad 256 cás seachanta cánach a raibh toradh €46 milliún orthu. D’éirigh linn 20 ciontú coiriúil a fháil as imghabháil agus calaois thromchúiseach cánach agus d'fhoilsíomar 74 socrú cánach ar Liosta na Mainnitheoirí Cánach. Agus í ag trácht ar chur chuige na gCoimisinéirí Ioncaim maidir le dul i ngleic le neamhchomhlíontacht, dúirt an Coimisinéir Kennedy:

"Déanann muid ár sealúchais fhorleathana sonraí a threisiú agus baineann muid lánúsáid as na cumhachtaí reachtúla agus as malartú forálacha faisnéise atá ar fáil dúinn chun scéimeanna agus idirbhearta a aithint agus dul i ngleic leis na cinn a chruthaíonn buntáiste cánach éagórach dóibh siúd lena mbaineann, agus chun táscairí seachanta cánach nó imghabhála cánach a thaispeáint. Foráiltear leis seo do fhreagairt chomhréireach idirghabhála, bunaithe ar iompar cáiníocóirí agus ar na rioscaí ar leith a aithníodh, rud a laghdaíonn an dóchúlacht go dtarlóidh idirghabháil chomhlíontachta do cháiníocóirí comhlíontacha.

Mar thoradh ar fheabhsú an tuairiscithe fíor-ama a rinne fostóirí ó tugadh isteach Nua-Aoisiú ÍMAT, tá rialuithe níos déine á gcur i bhfeidhm ag fostóirí, chun a chinntiú go gcuirtear an chóireáil cheart chánach i bhfeidhm ar íocaíochtaí, costais agus sochair shonracha ag an am a thugtar nó a íoctar le fostaí iad.”

Mar thoradh ar thuairisciú párolla fíor-ama a thabhairt isteach, tá méadú bliain ar bhliain tagtha ar líon na gcáiníocóirí ÍMAT a bhainistíonn a gcúrsaí cánach féin. Ag labhairt di faoi na seirbhísí ar líne atá ar fáil do cháiníocóirí ÍMAT, lean an Coimisinéir Kennedy ar aghaidh ag rá:

"Tá seirbhís moChúrsaí na gCoimisinéirí Ioncaim tapa, éasca agus saor in aisce le húsáid, agus tá sí ar fáil 24/7 ó cheann ceann na bliana. Fágann sé sin go bhfuil sé chomh héasca agus is féidir do cháiníocóirí ÍMAT a gcúrsaí cánach féin a bhainistiú ag am a oireann dóibh. Baineann muid úsáid as an bhfaisnéis go léir atá ar fáil dúinn, lena n-áirítear sonraí párolla fíor-ama a chuireann fostóirí ar fáil, chun tuairisceáin a réamhlíonadh agus féadfaidh cáiníocóirí an tseirbhís moChúrsaí a úsáid chun aon cheartúcháin nó breisithe a theastaíonn dá dtaifead de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim a dhéanamh.

Dá bhrí sin, i gcás fhormhór mór na gcáiníocóirí ÍMAT, is próiseas simplí é tuairisceán a thíolacadh agus a seasamh cánach a thabhairt chun críche, is féidir leo iad féin a chomhlánú. Le linn 2024, phróiseáil muid beagnach 1.4 milliún Tuairisceán Cánach Ioncaim do cháiníocóirí ÍMAT maidir leis an mbliain mheasúnaithe 2023, agus, le linn na chéad seachtaine de 2025, tá os cionn 175,000 cáiníocóir ÍMAT tar éis tuairisceán a thíolacadh cheana féin i leith na bliana measúnachta 2024."

Tá na Coimisinéirí Ioncaim fós ar an eolas faoi threochtaí agus rioscaí nua agus atá ag teacht chun cinn maidir le trádáil táirgí neamhcheadaithe. Agus rialuithe teorann an-éifeachtach na gCoimisinéirí Ioncaim á moladh aici, dúirt an Coimisinéir Kennedy:

"Ag tógáil ar an rath a bhí ar ár bhfoirne forfheidhmithe anuraidh, leanamar orainn ag cur isteach ar chroíshlabhraí soláthair na ndaoine a raibh baint acu le gníomhaíocht choiriúil agus iad a dhíchóimeáil.  Le linn 2024, ghabh ár bhfoirne 112 milliún toitín, ar luach os cionn €95 milliún, agus 64,000 cileagram drugaí ar luach measta de bheagnach €215 milliún. Tá méadú suntasach tagtha freisin ar líon na n-urghabhálacha aonair ar channabas, amfataimíní, eacstais agus drugaí eile a bheartaítear iad a smuigleáil nó a iompórtáil go mídhleathach isteach sa Stát.

Tá réimse leathan sócmhainní ar fáil dár bhfoirne, agus caidrimh oibre den scoth lenár gcomhpháirtithe náisiúnta agus idirnáisiúnta um fhorfheidhmiú an dlí, agus táimid tiomanta i gcónaí do ghníomhaíocht neamhdhleathach agus coireacht eagraithe a shainaithint, díriú uirthi agus cur isteach uirthi.”

Bhí bainistíocht réamhghníomhach na Scéime Stórasaithe Fiachais (SSF) ina príomhthosaíocht ag na Coimisinéirí Ioncaim le linn 2024 agus tá €3 billiún (94%) den €3.2 billiún a áiríodh sa stóras ag a buaicphointe i mí Eanáir 2022 socraithe nó urraithe anois faoi Shocraíocht Tráthíocaíochtaí. Theip ar bheagnach 7,000 gnó a bhain leas as an scéim teagmháil fhiúntach a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim chun aghaidh a thabhairt ar a bhfiachas stórasaithe roimh an bpríomh-spriocdháta ar an 1 Bealtaine 2024 agus baineadh den stóras iad ina dhiaidh sin.

Ag labhairt di faoi chomhlíontacht leanúnach théarmaí an SSF, dúirt an Coimisinéir Kennedy:

"Tá cuntas teiste cruthaithe ag na Coimisinéirí Ioncaim maidir le tacú le cáiníocóirí a bhfuil dliteanais chánach amuigh acu, agus chuir na Coimisinéirí Ioncaim solúbthacht shuntasach ar fáil do cháiníocóirí atá ag dul isteach i Socraíochtaí Tráthíocaíochtaí maidir le fiachas stórasaithe.

Leanann muid orainn monatóireacht a dhéanamh ar chomhlíontacht théarmaí aon Shocraíocht Tráthíocaíocht a comhaontaíodh le haghaidh fiachas stórasaithe, lena n-áirítear an riachtanas tuairisceáin agus íocaíochtaí reatha a choinneáil cothrom le dáta, agus deimhnímid go bhfuil 97% de na Socraíochtaí Tráthíocaíochtaí go léir a chlúdaíonn fiachas stórasaithe á gcomhlíonadh. Aithníonn na Coimisinéirí Ioncaim an leibhéal ard rannpháirtíochta atá léirithe ag gnóthaí agus a ngníomhairí le linn thréimhse na Scéime Stórasaithe Fiachais agus, go háirithe, roimh an spriocdháta 1 Bealtaine 2024.”

Tá cánacha neamhíoctha €1.8 billiún fós ar fáil lena mbailiú taobh amuigh den DWS agus tá Córas Bainistíochta Fiachais na gCoimisinéirí Ioncaim imlonnaithe go hiomlán anois chun déileáil leis na dliteanais amuigh seo. Le linn 2024, rinneadh 57,000 atreorú chuig ár ngníomhairí forfheidhmithe, rud a d'fhág gur bailíodh beagnach €230 milliún. Ag labhairt di faoin tábhacht a bhaineann le teagmháil thráthúil agus luath leis na Coimisinéirí Ioncaim nuair a thagann deacrachtaí chun cinn, dúirt an Coimisinéir Kennedy:

"Meabhraítear do gach gnó, is cuma cé acu ar bhain siad leas as an SSF nó nár bhain, má tá siad ag streachailt cánacha reatha a íoc nó íocaíochtaí míosúla a íoc faoi Shocraíocht Tráthíocaíochtaí leanúnach, gur chóir dóibh dul i dteagmháil leis na Coimisinéirí Ioncaim a luaithe a thagann na deacrachtaí seo chun cinn, ionas go bhféadtar teacht ar réiteach inghlactha go frithpháirteach a chuireann cúinsí airgeadais an cháiníocóra san áireamh.

Mar a tharla i gcónaí, is é rogha shoiléir na gCoimisinéirí Ioncaim oibriú le cáiníocóirí nuair a thagann deacracht den chineál sin chun cinn. Sa chás, áfach, nach bhfuil aon rannpháirtíocht fhiúntach ag cáiníocóir chun tuairisceáin nó íocaíochtaí dlite amuigh a réiteach, rachaidh na Coimisinéirí Ioncaim ar aghaidh le gníomh cuí bailithe agus forfheidhmithe chun an fiachas a aisghabháil."

Ag breathnú chun cinn ar an gcéad leath de 2025, leag Niall Cody béim ar chuid de na príomhdhualgais pá agus tíolactha cánach maoine a bheidh dlite:

"Tá an spriocdháta chun dliteanais na Cánach Maoine Áitiúla (CMÁ) 2025 a íoc ag druidim go tapa ar an Aoine 10 Eanáir 2025. Ba chóir d'aon úinéir maoine nach bhfuil socruithe le híoc déanta acu go fóill an deis seo a thapú chun teagmháil a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim agus a chinntiú go bhfuil a gcuid oibleagáidí comhlíonta acu. Sa chás gur roghnaigh úinéir maoine a CMÁ do 2025 a íoc le Treoir Dochair Bhliantúil, próiseálfar an íocaíocht ar an 21 Márta 2025.

Chomh maith leis sin tiocfaidh an Cháin Talún Cónaí-Chriosaithe (CTCC) i bhfeidhm níos déanaí i mbliana, agus beidh feidhm aici maidir le talamh atá criosaithe agus seirbhísithe le haghaidh úsáid cónaithe. Foilseoidh Údaráis Áitiúla léarscáileanna athbhreithnithe le haghaidh 2025, a thaispeánann talamh atá laistigh de scóip CTCC, faoin 31 Eanáir 2025 agus osclófar tairseach clárúcháin CTCC na gCoimisinéirí Ioncaim ag an am sin freisin. Beidh na chéad tuairisceáin agus dliteanais CTCC dlite i mí na Bealtaine 2025, agus tacóidh na Coimisinéirí Ioncaim le húinéirí talún agus iad ag iarraidh a ndualgais phá agus thíolactha a thuiscint."

Mar fhocal scoir, dúirt Niall Cody:

"Tá na Coimisinéirí Ioncaim tiomanta agus tiomanta i gcónaí d'fhreastal ar Éirinn, trí rialuithe éifeachtacha cánach agus custam a chur i bhfeidhm agus a riaradh thar ceann an Stáit. Ní fhéadfaí ár rath leanúnach a bhaint amach maidir lenár misean a chur i gcrích le linn 2024 gan obair chrua agus gairmiúlacht ár ndaoine. Ba mhaith leis na Coimisinéirí Gerry Harrahill, Ruth Kennedy agus mé féin buíochas a ghabháil le foireann uile na gCoimisinéirí Ioncaim as an méid a rinne siad agus as a seirbhís, agus má leanann siad ar aghaidh leis an méid sin, cinnteoidh sé sin gur bliain eisceachtúil eile í 2025.

Ag tús na bliana 2025 freisin tá deireadh le téarma Gerry Harrahill mar Choimisinéir Ioncaim agus mar Ard-Stiúrthóir Custam. Chuir Gerry go mór leis na Coimisinéirí Ioncaim le linn a ghairme, ar leibhéal náisiúnta agus idirnáisiúnta, agus gabhann buíochas leis as a dhúthracht don eagraíocht agus luachanna agus tiomantais na seirbhíse poiblí i gcoitinne."

Ar leithligh, d'fhoilsigh na Coimisinéirí Ioncaim grafaic faisnéise staitistiúil maidir leis an SSF.

Príomhthorthaí 2024

Grafaic faisnéise i leith Príomhthorthaí 2024

[CRÍOCH 07/01/2025]