Treoir maidir leis an gcóras Íoc Mar a Thuillir (ÍMAT)
Stádas fostaíochta duine aonair a dheimhniú
Tá difríocht dhlíthiúil ann idir conradh fostaíochta (ar a dtugtar 'conradh seirbhíse') agus conradh i gcomhair seirbhísí. Baineann conradh fostaíochta le caidreamh idir fostaí agus fostóir. Bíonn conradh i gcomhair seirbhísí i bhfeidhm áit a bhfuil conraitheoir neamhspleách nó féinfhostaithe i gceist.
Conas stádas fostaíochta a chinneadh
Leagtar amach i mbreithiúnas na Cúirte Uachtaraí i gcás Karshan creat cinnteoireachta cúig chéim chun an stádas fostaíochta atá ag duine aonair a chinneadh chun críocha cánachais. Ba chóir do ghnóthaí a fhostaíonn oibrithe an creat cinnteoireachta cúig chéim seo a úsáid chun an cineál conartha a chinneadh:
- conradh seirbhíse (is fostaí é an t-oibrí)
- nó
- conradh i gcomhair seirbhísí (tá an t-oibrí féinfhostaithe)
Sa Tax and Duty Manual Part 05-01-30, mínítear an creat cinnteoireachta agus cad is brí leis an mbreithiúnas do ghnóthaí.
An creat cinnteoireachta cúig chéim
Cabhróidh na cúig cheist seo a leanas le gnó cinneadh a dhéanamh faoi cén cineál conartha atá i gceist, "seirbhís conartha" nó "conradh i gcomhair seirbhísí":
- An bhfuil malartú pá nó aon íocaíocht eile as obair i gceist leis an gconradh?
- Ar aontaigh an t-oibrí a gcuid seirbhísí a chur ar fáil go pearsanta agus an féidir leo a gcuid oibre a chur amach ar fhochonradh?
- An rialaíonn an gnó cad, conas, cathain agus, nó cén áit a ndéantar an obair?
Má d'fhreagair tú "níl/níor aontaigh/ní rialaíonn" ar aon cheann de na ceisteanna thuas, tá an t-oibrí féinfhostaithe, faoi réir cheist 5. Má d'fhreagair tú "tá/d’aontaigh/rialaíonn" ar na trí cheist, ba chóir duit dul ar aghaidh chuig ceisteanna 4 agus 5.
- Cad a thugann na fíricí agus na cúinsí le fios faoi nádúr an chaidrimh idir an gnó agus an t-oibrí? An léiríonn na socruithe go bhfuil an t-oibrí ag soláthar seirbhísí ar a gconlán féin nó mar fhostaí?
- An bhfuil aon reachtaíocht ann a d'athródh na freagraí maidir le haon cheann de na ceisteanna thuas? Mar shampla, foráiltear le hAlt 112 den Acht Comhdhlúite Cánacha, 1997 gur fostaithe iad sealbhóirí oifige i gcónaí chun críocha cánachais.
Ba chóir do gach gnólacht, agus d'aon ghníomhairí a dhéanann ionadaíocht dóibh, eolas a chur ar shonraí bhreithiúnas na Cúirte Uachtaraí. Féadtar tuilleadh eolais a fháil sa Tax and Duty Manual Part 05-01-30.
Ba chóir do gach gnólacht athbhreithniú a dhéanamh ar a socruithe lena n-oibrithe chun a stádas fostaíochta a chinneadh, mar thoradh ar an mbreithiúnas. Caithfear anois le roinnt oibrithe ar caitheadh leo roimhe seo mar oibrithe féinfhostaithe, mar fhostaithe chun críocha cánach. Dóibh siúd a athrangaítear mar fhostaithe chun críocha cánach, beidh dualgas ar an ngnó Íoc Mar a Thuillir (ÍMAT) a oibriú.
An Cód Cleachtais maidir le Stádas Fostaíochta a Chinneadh
Is cód comhpháirteach é an Cód Cleachtais maidir le Stádas Fostaíochta a Chinneadh (an Cód) idir:
Tá na Coimisinéirí Ioncaim ag obair faoi láthair le comhghleacaithe sa RCS agus sa CCAO chun an Cód a nuashonrú chun forbairtí le déanaí a chur san áireamh.
Ar aghaidh: Féilire Cánach Ioncaim