Suíomh a dhíol nó a aistriú
Nuair atá maoin á díol, á ceannach nó á haistriú, tá dualgais áirithe ar an díoltóir nó aistreoir agus ar an gceannaitheoir araon.
Mar an díoltóir nó aistreoir, ní mór duit a chinntiú gur comhlíonadh gach oibleagáid Cánach Talún Cónaí-Chriosaithe (CTCC) sula ndéantar an díol a chur a gcrích. Ciallaíonn sé seo nach mór do gach íocaíocht CTCC a bheith cothrom le dáta, agus ní mór duit do thuairisceáin CTCC a bheith tíolactha agat do na Coimisinéirí Ioncaim.
Féadtar do thaifead CTCC a sheiceáil ar Thairseach ar líne CTCC trí moChúrsaí nó trí Sheirbhís ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim (ROS).
Mar úinéir nua an láithreáin ábhartha, tá dualgas ort clárú le haghaidh CTCC.
Tabhair do d'aire
Más tusa an duine dliteanach i leith maoine ar an dáta dlite, an 1 Feabhra, tá tú dliteanach an CTCC a íoc don bhliain sin.
- Sampla 1
Is é Pat an duine dliteanach do láithreán ábhartha ar an 1 Feabhra 2025. Díolann sé an láithreán ábhartha i mí an Mhárta 2025. Cé nach bhfuil an láithreán ábhartha aige don chuid is mó de 2025, is é an duine dliteanach i leith oibleagáidí íoca agus tíolactha CTCC 2025 maidir leis an láithreán.
Mar sin, tá air an dliteanas iomlán a íoc le haghaidh 2025. Tagann an ceannaitheoir de bheith ina dhuine dliteanach le haghaidh CTCC ar an 1 Feabhra 2026, agus beidh oibleagáidí íoca agus tíolactha CTCC aige ó 2026 ar aghaidh.
Céard ba chóir duit a dhéanamh roimh a chuirtear an t-idirbheart i gcrích?
Sula gcuirtear an t-idirbheart i gcrích, ní mór don duine atá ag aistriú nó ag díol an láithreán ábhartha, Foirm Aistrithe CTCC nó Tuairisceán Díola a thíolacadh do na Coimisinéirí Ioncaim.
Beidh faisnéis áirithe maidir leis an láithreán ábhartha, an duine (nó na daoine) dliteanacha agus an ceannaitheoir (nó na ceannaitheoirí) le cur sa tuairisceán seo.
Ní mór do dhíoltóir láithreáin ábhartha a chinntiú go bhfuil gach oibleagáid CTCC comhlíonta. Ciallaíonn sé seo gur chóir duit:
- gach CTCC amuigh agus ús fabhraithe a íoc
- iarracht a dhéanamh aon phionós atá dlite i leith an tsuímh, a aontú, nó cinneadh a dhéanamh ina leith, agus an pionós céanna a íoc
- agus
- gach tuairisceán CTCC amuigh a thíolacadh lena n-áirítear an tuairisceán CTCC a theastaíonn roimh chuirtear an díol i gcrích.
- Sampla 2
Tá 2.5 heicteár talún ag Rita ar láithreán ábhartha é chun críocha CTCC. Tá tuairisceáin CTCC tíolactha ag Rita agus d'íoc sí an cháin atá dlite maidir leis an láithreán ábhartha do 2025 agus 2026. Níl tús curtha aici le forbairt an tsuímh.
I mí Mheán Fómhair 2026, chinn Rita an suíomh a dhíol le Frank. Sula gcuirtear an díolachán i gcrích, tá dualgas uirthi Foirm Aistrithe CTCC nó tuairisceán Díola a thíolacadh do na Coimisinéirí Ioncaim. Is gá di faisnéis a sholáthar maidir leis an láithreán ábhartha, í féin mar an duine dliteanach agus Frank mar an ceannaitheoir.
Ceannaíonn Frank an suíomh ó Rita. Cuirtear an díolachán i gcrích i mí na Samhna 2026. Is é an 1 Feabhra 2027 an chéad dáta dliteanais atá ag Frank maidir leis an láithreán ábhartha. Sin an chéad bhliain a bheidh Frank faoi dhliteanas CTCC maidir leis an láithreán ábhartha. Is é an 1 Feabhra 2027 an dáta luachála chun a dhliteanas i leith CTCC a ríomh le haghaidh 2027.
I gcomhthéacs láithreán ábhartha a dhíol nó a aistriú, deimhneoidh na Coimisinéirí Ioncaim seasamh CTCC an láithreáin leis an díoltóir.
Deimhneoidh na Coimisinéirí Ioncaim trí Sheirbhís ar Líne na gCoimisinéirí Ioncaim nó moChúrsaí, ag an tráth sin:
- nach bhfuil aon suimeanna CTCC amuigh iníoctha
- nó
- go bhfuil cáin neamhíoctha, ús fabhraithe nó pionós dlite i leith an láithreáin ábhartha.
Deimhneoidh na Coimisinéirí Ioncaim freisin an bhfuil aon tuairisceán CTCC amuigh.
Ba chóir a thabhairt do d’aire, ós rud é gur cáin fhéinmheasúnaithe Í CTCC, go bhfuil an deimhniú seo bunaithe ar na sonraí a chuireann an duine dliteanach ar fáil do na Coimisinéirí Ioncaim.
Tabhair do d’aire
Baineann 'díol' le hathruithe úinéireachta a tharlaíonn trí, mar shampla, aistrithe, bronntanais agus oidhreachtaí.
Áirítear le haistriú freisin talamh a fháil go héigeantach, fógra a thabhairt chun talamh a fháil go héigeantach, chomh maith le nuair a dhéanann úinéir léas ar feadh tréimhse 35 bliana nó níos mó.
Dliteanais agus muirir CTCC neamhíoctha ar an láithreán ábhartha
Sula ndíolfar láithreán ábhartha, íocfaidh an díoltóir nó an t-aistreoir aon dliteanas CTCC amuigh atá dlite roimh dháta an díola.
Áirítear leis an dliteanas:
- suimeanna CTCC neamhíoctha atá dlite agus le híoc
- ús fabhraithe
- agus
- aon mhéid pionóis a comhaontaíodh, nó a cinneadh, i dtaca le féinmheasúnú díoltóra nó measúnú na gCoimisinéirí Ioncaim.
Déanfaidh díoltóir nó aistreoir an láithreáin ábhartha, gach tuairisceán amuigh a thíolacadh freisin.
Tá aon dliteanas amuigh nach n-íocann díoltóir nó aistreoir ina mhuirear ar an talamh lena mbaineann sé, agus fanann sé mar sin.