Úsáid phríobháideach feithiclí curtha ar fáil ag fostóir

Cén chaoi a ríomhtar an sochar incháinithe

Is gá duit ‘coibhéis airgid’ úsáid phríobháideach do fhostaí as an gcarr atá curtha ar fáil ag an bhfostóir a ríomh. Is é seo an méid a chuirfidh tú le pá d’fhostaí.

Féadtar an choibhéis airgid a laghdú trí aon ranníocaíocht a dhéanann d'fhostaí go díreach leat i dtreo chostas reatha an chairr.

I gcás na mblianta suas go dtí 2022, ba ionann an choibhéis airgid agus céatadán de Luach Margaidh Bunaidh (LMB) an chairr. Bhí an céatadán bunaithe ar an méid míleáiste chun críocha gnó.

Ón 1 Eanáir 2023, beidh feidhm ag córas sochar comhchineáil bunaithe ar astaíochtaí CO2 do charranna atá curtha ar fáil ag fostóir. Socraítear an tsuim incháinithe mar Shochar Comhchineáil de réir LMB an chairr, na ciliméadair ghnó bhliantúla a tiomáineadh agus bandaí bunaithe ar astaíochtaí CO2. Laghdaítear líon na mbannaí míleáiste ó chúig bhanna go ceithre bhanna.

I gcás 2023, 2024 agus 2025, is féidir laghdú €10,000 a chur i bhfeidhm ar LMB gluaisteán i gcatagóirí A, B, C agus D. Níl an laghdú infheidhme maidir le gluaisteáin i gcatagóir E.

Tá an laghdú €10,000 ar an LMB sa bhreis ar an bhfaoiseamh €35,000 d'fheithiclí leictreacha do 2023, 2024 agus 2025.

I gcás 2023, 2024 agus 2025, laghdaítear an teorainn níos ísle sa bhanda míleáiste is airde 4,000 km go 48,001 km.

An LMB a ríomh

Is é an LMB costas an chairr, in Éirinn, agus na cánacha agus dleachtanna Éireannach san áireamh ann, sular cláraíodh é den chéad uair. De ghnáth,is é seo liostphraghas na feithicle ag tráth an chéad chlárúcháin lena n-áirítear:

• Cáin Bhreisluacha (CBL)
• agus
• Cáin Cláraithe Feithiclí (CCF).

Tá an LMB le húsáid, fiú má cheannaigh tú an carr mar charr athláimhe.

Sampla 1

Cheannaigh tú nó thóg tú carr athláimhe ar léas a raibh luach bunaidh €25,000 air. Bhí CCF agus CBL san áireamh sa luach €25,000.

Is é an LMB chun an sochar incháinithe a ríomh ná costas €25,000.

LMB carranna iompórtáilte

Má d’iompórtáil tú an carr, ba chóir neamhaird a thabhairt ar aon chánacha agus dleachtanna eachtracha infheidhme.

Sampla 2

D’iompórtáil tú carr ó áit thar lear ar 1 Samhain a cláraíodh den chéad uair i dtír eachtrach ar 1 Iúil. Bhí luach €27,000 ar an gcarr sa tír eachtrach ar 1 Iúil (gach cáin agus dleacht eachtrach san áireamh ann).

Ar 1 Iúil, bhí luach €25,000 in Éirinn ar an gcarr (gach cáin agus dleacht Éireannach san áireamh). Bhí luach €20,000 ar an gcarr in Éirinn ar 1 Samhain (gach cáin agus dleacht Éireannach san áireamh ann).

An LMB ná €25,000.

An tionchar ag lascaine cheannaigh ar LMB

Má fuair tú lascaine nuair a cheannaigh tú an fheithicil, féadtar an LMB a laghdú chun go dtiocfadh sé leis an lascaine a fuarthas. An uas-lascaine ná an méid a gheobhadh gnáthchustaiméir nuair a bheadh carr amháin á cheannach ó chomhlacht díoltóireachta. Is gnách nach sáraíonn an tsuim seo 10%.

Féadfaidh sé go bhfuil lascaine níos airde ar fáil duit nuair a fhéadann tú a chruthú go mbeadh siad ar fáil do ghnáthchustaiméir miondíola. I gcásanna amhrais, féadtar an leibhéal lascaine infheidhme a aontú le d’oifig de chuid na gCoimisinéirí Ioncaim roimh ré.

Sampla 3

Cheannaigh tú flít feithiclí ar chostas €25,000 an ceann (CCF agus CBL san áireamh). Tugtar lascaine 15% duit.

Is gnách nach sáraíonn lascainí ar dhíolacháin singile miondíola ar na feithiclí seo 10%.

Ríomhtar an LMB mar €25,000 x 90% = €22,500.

Cén chaoi a ríomhtar an choibhéis airgid

I gcás 2023, 2024 agus 2025, chun úsáid choibhéiseach airgid fostóra a ríomh i gcatagóirí A,B,C agus D, is gá duit:

• €10,000 a laghdú ón LMB
• agus
• méadaigh faoi chéatadán na catagóire feithicle is infheidhme.

I gcás na mblianta suas go 2022 déan tagairt do Tax and Duty Manual part 05-01-01. 

Chun an céatadán infheidhme a chinneadh is gá:

• catagóir d'fheithicil a bhunú bunaithe ar an méid CO2 g/km a tháirgeann an fheithicil ó Thábla B thíos
• agus
• déan comparáid idir an míleáiste gnó bliantúil a taistealaíodh don bhliain chun an céatadán infheidhme ó Thábla A thíos a chinneadh.

*Baineann sé le blianta measúnachta 2023, 2024 agus 2025 amháin.

Ba chóir pá barúlach a athbhreithniú go rialta, go ráithiúil ar a laghad, le cinntiú go bhfuil na híocaíochtaí a thuairiscítear do na Coimisinéirí Ioncaim chomh cruinn agus is féidir.

Féadtar an choibhéis airgid a laghdú má chuireann d’fhostaí airgead i dtreo chostais reatha an chairr.

Sampla 4

Tá úsáid cairr curtha ar fáil ag an bhfostóir ag d’fhostaí a bhfuil €30,000 mar LMB air. Is iad na hastaíochtaí C02 ná 105g/km agus is é 22,000 ciliméadar an taisteal gnó bliantúil.

In 2024, ní iarrtar d’fhostaí íoc i leith chostas an chairr, ná i leith chaiteachas oibriúcháin an chairr. Léiríonn Tábla B gur carr de chuid Chatagóir C é seo. Tugann Tábla A dá aire gurb é 30% an céatadán infheidhme.

Deimhnítear gurb é an choibhéis airgid (pá barúlach) ná €20,000 (€30,000 - €10,000) x 30% = €6,000. Ba chóir an pá barúlach €6,000 (€173.17 sa tseachtain nó €500 sa mhí) a chur lena bpá nó tuarastal incháinithe. Ní mór duit Cáin Ioncaim, Árachas Sóisialach Pá-Choibhneasa (ÁSPC) agus an Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) a ríomh ar an tsuim iomlán.

Sampla 5

In 2024, tá úsáid cairr curtha ar fáil ag an bhfostóir ag d’fhostaí a bhfuil €50,000 mar LMB air. Is iad na hastaíochtaí C02 ná 195g/km agus is é 24,000 ciliméadar an taisteal gnó bliantúil.

Ní iarrtar ar an bhfostaí íoc i leith chostas an chairr, ná i leith chaiteachas oibriúcháin an chairr. Léiríonn Tábla B gur feithicil de chuid Chatagóir E é seo. Tugann Tábla A dá aire gurb é 37.5% an céatadán infheidhme.

An LMB ná €50,000. Deimhnítear gurb é an choibhéis airgid (pá barúlach) ná €50,000 x 37.5% = €18,750. Níl aon laghdú €10,000 ar an LMB do charr Chatagóir E.

Ba chóir an pá barúlach €18,750 (€360.57 sa tseachtain nó €1,562.50 sa mhí) a chur lena bpá nó tuarastal. Ba chóir duit Cáin Ioncaim, ÁSPC agus MSU a ríomh ar an tsuim iomlán.

Féadfaidh sé nach bhfuil doiciméid ag d’fhostaí a chruthaíonn líon na gciliméadar a tiomáineadh ar bhonn gnó nó príobháideach i mbliain áirithe. Sa chás seo, féadfaidh sé go nglacann tú le 8,000km mar chiliméadair phríobháideacha.

Ranníocaíochtaí an fhostaí i dtreo an chostais

Féadann d’fhostaí íoc i dtreo chostais reatha an chairr. Féadtar an tsuim a íocann siad a asbhaint ón gcoibhéis airgid. Ní fhéadtar an laghdú a fheidhmiú ach amháin más go díreach leatsa a íocann d’fhostaí an méid.

Sampla 6

In 2025, bhain d'fhostaí úsáid as carr curtha ar fáil ag fostóir le LMB €25,000 agus is ionann taisteal gnó bliantúil agus 23,000 Ciliméadar. 

Is carr de Chatagóir B í an fheithicil agus mar sin is é 26.25% an céatadán infheidhme.

Iarrtar ar d’fhostaí €50 sa mhí a íoc go díreach leatsa i leith peitril don charr a cuireadh ar fáil dóibh. Laghdófaí an choibhéis airgid don bhliain faoi €600 (€50 x 12). Beidh carr Chatagóir B i dteideal laghdú €10,000 ar an LMB do 2025.

Ranníocaíocht an fhostaí i dtreo an carr a cheannach

Féadann d’fhostaí ranníocaíocht cnapshuime a dhéanamh i leith carr curtha ar fáil ag an bhfostóir a cheannach. Laghdaíonn an tsuim a ranníocadh an choibhéis airgid sa chéad bhliain.

Sampla 7

In 2025, tá tú toilteanach carr curtha ar fáil ag an bhfostóir a chur ar fáil suas le luach €25,000 do d’fhostaí. Tá carr áirithe i gceist acu a bhfuil costas €29,000 air. Aontaíonn siad an difríocht €4,000 a íoc leat. Is feithicil de Chatagóir C é an carr bunaithe ar astaíochtaí C02 de 120g/km.

Taistealaíonn d’fhostaí 19,000 ciliméadar gnó sa bhliain. Íocann siad €1,000 sa bhliain go díreach leatsa as ucht úsáid phríobháideach an chairr.

Ar aghaidh: Fostaithe le líon íseal ciliméadar gnó