Scaireanna d'fhostaithe
Scaireanna shrianta
Is bealach éifeachtach ó thaobh cánach é scairscéim srianta chun scaireanna a bhronnadh ar d’fhostaithe. Uaireanta tugtar ‘scéimeanna clog’ ar scairscéimeanna srianta. Ní theastaíonn cead na gCoimisinéirí Ioncaim uait chun scairscéim srianta a oibriú.
Is éard is scaireanna srianta ann ná scaireanna a fhaigheann d’fhosaithe i gcás go bhfuil srian ar dhiúscairt na scaireanna sin. Áirítear leis seo scaireanna a fuarthas ar fheidhmiú scair-rogha.
Ní mór duit iontaobhas a bhunú chun sochar d’fhostaí. De rogha ar sin, féadfaidh tú socrú eile a úsáid atá cosúil le hiontabhas nach mór a bheith faofa ag na Coimisinéirí Ioncaim.
Ní mór na scaireanna a bheith i seilbh san iontaobhas (nó sa socrú eile) ar feadh tréimhse sonraithe bliana ar laghad. Le linn na tréimhse seo tá cosc ar an mhéid seo a leanas:
- na scaireanna a shannadh
- na scaireanna a aistriú
- na scaireanna a ghealladh mar urrús ar iasacht
- nó
- na scaireanna a dhíol.
Ní mór téarmaí an tsriain a bheith leagtha amach i gcomhaontú i scríbhinn leis an bhfostaí.
Scaireanna a dhiúscairt
Ní fhéadtar na scaireanna a dhiúscairt seachas i gcúinsí an-teoranta. Mar shampla, ar bhás an fhostaí nó in atheagruithe cuideachta áirithe.
Cánachas
Is é an tsuim inmhuirir i leith cánach ná an difríocht idir an méid seo:
- luach margaidh na scaireanna ar dháta an bhronnta
- agus
- an praghas (más ann) íoctha ag an bhfostaí.
Chun cuntas a thabhairt ar an srian a chuirtear ar an bhfostaí nó an stiúrthóir ó na scaireanna a dhiúscairt, laghdaítear an tsuim inmhuirir i leith cánach. Tá an laghdú idir 10% agus 60% ag brath ar thréimhse an tsriain.
Méid an laghadaithe
|
Líon na mblianta srianta
|
Méid an laghaidhe
|
|
1
|
10%
|
|
2
|
20%
|
|
3
|
30%
|
|
4
|
40%
|
|
5
|
50%
|
|
Níos mó ná 5 bliain
|
60%
|
Féadtar na srianta a athrú nó a ardú roimh dheireadh na tréimhse srianta comhaontaithe. Má tharlaíonn sé seo, beidh ort an dliteanas cánach a athríomh. Ní mór an coigeartú an tréimhse iarbhír a bhfuil an srian i bhfeidhm a chur san áireamh. Le héifeacht ó mhí Feabhra 2022, iarrfar ort cuntas a thabhairt ar an gcáin bhreise atá dlite ag d'fhostaí.
Riachtanas tuairiscithe
Ní mór duit sonraí na scaireanna shrianta a fuarthas a thuairisciú ar an Fhoirm DSF.
Le haghaidh tuilleadh eolais, féach Dualgais tuairiscithe scaireanna.
Ar aghaidh: Plean Ceannaithe Scaireanna d'Fhostaithe agus dámhachtainí scairbhunaithe airgeadsocraithe