Scéim Cabhair le Ceannach (CLC)

Céard is maoin cháilitheach ann?

Chun cáiliú don Scéim Cabhair le Ceannach (CLC), ní mór go bhfuil an maoin a dhéanann tú féin-tógáil uirthi nó a cheannaíonn tú:

• d’áit chónaithe
• agus
• tógadh le déanaí é agus an tógáil faoi réir Cáin Bhreisluacha (CBL) in Éirinn.

Ní mór nár úsáideadh an mhaoin riamh, nó nach raibh sé feiliúnach le húsáid mar áit chónaithe. Má ba mhaoin neamhchónaithe é, ach má rinneadh í a chomhshó le haghaidh úsáid chónaitheach, féadfaidh sé go bhfuil sé incháilithe le haghaidh CLC. Má dhéanann tú an mhaoin a cheannach nó a féin-tógáil mar infheistíocht, níl sé incháilithe le haghaidh CLC.

Morgáiste

Ní mór gur le hiasachtóir incháilithe a thóg tú an morgáiste amach i leith na maoine. Ní mór an iasacht seo a úsáid chun an mhaoin a cheannach nó a féin-tógáil. Ní mór an iasacht a bheith:

• 70% de luach an cheannaigh
• nó
• 70% de luach ceannaigh na maoine.

Tugtar an cóimheas idir iasacht agus luach air seo.

Luach an cheannaigh

Ciallaíonn luach ceannaigh na tógála nua an Luach ar an Margadh Oscailte (LMO) iomlán atá ar an maoin. Go hiondúil is é seo an praghas ar cheannaigh tú í, ach amháin má d'íoc tú praghas laghdaithe ar an maoin. I ngach cás, is é an LMO iomlán an luach ceannaigh a úsáidtear chun críocha CLC. Chun cáiliú don CLC, ní mór go bhfuil luach ceannaigh na maoine €500,000 nó níos lú.

Luach faofa

Má tá maoin á féin-tógáil agat, ní mór duit luach faofa na maoine a thíolacadh le d'éileamh. Is é luach faofa ná luach na maoine faofa ag an iasachtóir ag am a thóg tú an morgáiste amach. Chun cáiliú don CLC, ní mór go bhfuil an luach faofa €500,000 nó níos lú.

Scéimeanna Cothromais Comhroinnte

Níl an maoiniú a fhaightear ón Stát mar chuid de scéim cothromais comhroinnte mar chuid den ríomh cóimheasa idir an iasacht le luach. Tá eisceacht amháin uaidh seo sa chás:

• go bhfuil tú páirteach i Scéim Ceannaigh Inacmhainne na nÚdarás Áitiúil
• agus
• go bhfuil conradh déanta agat áit chónaithe cháilitheach a cheannach ar an 11 Deireadh Fómhair 2023 nó dá éis.

Sa chás seo, cuirfear an ranníocaíocht teaghais inacmhainne a fhaightear ón Údarás Áitiúil san áireamh mar iasacht agus an cóimheas iasachta le luach 70% á ríomh.

Sampla

Is ceannaitheoir céaduaire í Máire. Ar an 15 Deireadh Fómhair 2023 ceannaíonn sí teach ar €300,000 faoi Scéim Ceannaigh Inacmhainne na nÚdarás Áitiúil. Ráthaíonn sí morgáiste ar €180,000. Tá sí incháilithe freisin le haghaidh cothromas comhroinnte i bhfoirm ranníocaíocht teaghais inacmhainne €45,000 óna hÚdarás Áitiúil. Glacann an tÚdarás Áitiúil sciar cothromais 15% sa mhaoin.

Cheannaigh Máire an mhaoin faoi scéim Ceannaigh Inacmhainne na nÚdarás Áitiúil tar éis an 11 Deireadh Fómhair 2023. Cuirfear an ranníocaíocht teaghais inacmhainne san áireamh sa ríomh iasachta le luach mar seo a leanas:

(€180,000 + €45,000)/€300,000 x 100 = 75%

Toisc go bhfuil an iasacht le luach níos mó ná 70%, tá Máire incháilithe don scéim CLC. Dá síneodh Máire a conradh ceannaigh roimh an 11 Deireadh Fómhair 2023, ní chuirfí an ranníocaíocht teaghais inacmhainne san áireamh sa ríomh iasachta le luach.

Tabhair do d’aire

Ní chuirtear maoiniú cothromais comhroinnte a mbaintear leas as faoi Scéim an Chéad Baile san áireamh agus an cóimheas iasachta le luach á ríomh.

Ar aghaidh: Cé mhéad a fhéadtar a éileamh?