Do Cháin Ioncaim a ríomh

Bonn cánachais

Is é an bonn cánach ábhartha a chinneann méideanna do chreidmheasanna cánach pearsanta agus banda ráta a chuirtear i bhfeidhm in aon tréimhse phá. Cinnfidh sé seo an chaoi a ngearrtar cáin ar d'ioncam.

Bunaithe ar do chúinsí aonair, féadtar cáin a ghearradh ar d'ioncam ar bhonn carnach, ar bhonn sheachtain 1 nó ar bhonn éigeandála.

Bonn carnach

Is gnách go ríomhtar cáin sa phárolla leis an ‘mbonn carnach’ le haghaidh gach lá pá. Carntar an t-ioncam agus na creidmheasanna cánach ón 1 Eanáir le cinntiú go bhfuil an cháin cheart íoctha agat. Cinntíonn sé seo go bhfuair tú sochar do chreidmheasanna cánach go dáta.

Bonn Sheachtain 1

Uaireanta, déantar cáin a ríomh ar bhonn Sheachtain 1. Féadtar Deimhniú Creidmheasanna Cánach (DCC) a fháil ar bhonn Sheachtain 1 (tugtar ‘an bonn neamhcharnach’ air seo freisin). Ciallaíonn sé seo go mbainfidh d’fhostóir Cáin Ioncaim agus Muirear Sóisialach Uilíoch (MSU) ó do phá ar bhonn sheachtain ar sheachtain. Ní dhéantar do chreidmheasanna cánach agus bandaí ráta bliantúla a shiardhátú go 1 Eanáir agus ní charntar iad le haghaidh gach tréimhse phá. Ní fhéadann d’fhostóir aon aisíocaíochtaí Cánach Ioncaim ná MSU a fhéadfaidh a bheith dlite duit a dhéanamh leat go dtí go n-eisítear deimhniú creidmheasanna cánach ‘carnach’.

Úsáidtear bonn Sheachtain 1 ar chúiseanna éagsúla, mar shampla:

  • má bhíonn laghdú mór i do chreidmheasanna cánach a d’fhéadfadh cruatan a chruthú duit
  • má bhíonn easpa eolais ann maidir le d’fhostaíochtaí roimhe sin nó tuillimh sa bhliain cánach reatha
  • tháinig tú isteach ó áit thar lear chun dul ag obair in Éirinn ach níl a fhios againn cén fhad atá tú ag iarraidh fanacht anseo
  • aistríonn tú do chreidmheasanna cánach agus do bhandaí ráta chuig do chéile nó do pháirtnéir sibhialta
  • ní theastaíonn uait go mbeadh sonraí maidir le d’fhostaíochtaí, do phá ná do cháin roimhe seo ar eolas ag d’fhostóir nua.

Féadtar teagmháil a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim le fáil amach cén fáth a bhfuil tú ar an mbonn Sheachtain 1 tríd an tseirbhís M’Fhiosruithe in moChúrsaí a úsáid.

Má tá tú fós ar bhonn Sheachtain 1 ag deireadh na bliana, ba chóir duit Tuairisceán Cánach Ioncaim a thíolacadh. Féadtar Tuairisceán Cánach Ioncaim a fháil in ‘Seirbhísí ÍMAT’ in moChúrsaí. Déanfaimid athbhreithniú ansin ar do shuíomh cánach don bhliain.

Bonn éigeandála

Féadfaidh d'fhostóir bonn cánach éigeandála a chur i bhfeidhm i gcúinsí áirithe.

Tá rialacha éagsúla i bhfeidhm maidir le Cáin Éigeandála ag brath ar cibé an bhfuil do UPSP curtha ar fáil agat do d'fhostóir agus an bhfuil tú cláraithe le haghaidh Íoc Mar a Thuillir (ÍMAT).

Ar aghaidh: Céard is pá comhlán agus pá incháinithe ann?