Maoin a dhíol, a cheannach nó a aistriú
Tá maoin á díol agat
Céard ba chóir duit a dhéanamh roimh dhíol a dhúnadh?
- Aon tuairisceáin amuigh Cánach Maoine Áitiúla (CMÁ) a thíolacadh.
- Aon cháin, ús agus pionóis amuigh a íoc. Áirítear leis seo aon riaráistí i leith an mhuirir teaghlaigh (MT).
- Féadfaidh sé go raibh tú i dteideal díolúine nó tarscaoileadh ón Muirear Teaghlaigh ach nár éiligh tú é. Más ea, ba chóir duit an deimhniú cuí a iarraidh ón nGníomhaireacht Bainistíochta Rialtais Áitiúil (GBRA):
- Smaoinigh an raibh luacháil (luachálacha) na maoine a dearbhaíodh ar 1 Bealtaine 2013 agus, nó, an 1 Samhain 2021, réasúnach agus ionraic.
- Déan aon tuairisceán a fhéincheartú ina ndearna tú ganndearbhú ar luacháil (luachálacha) ábhartha. Ní mór duit aon chánacha breise agus ús atá dlite a íoc.
- Cinntigh go bhfuil aon díolúine a d'éiligh tú fíoraithe ag na Coimisinéirí Ioncaim. Mura bhfuil do dhíolúine fíoraithe ag na Coimisinéirí Ioncaim, ní mór duit iarratas a dhéanamh leis na Coimisinéirí Ioncaim ar fhíorú sula bhféadtar an mhaoin a dhíol nó a aistriú. Ní mór duit na doiciméid a choinneáil mar thaca le do dhíolúine
- Má rinneadh d’éileamh ar dhíolúine go mícheart, ní mór duit:
- do Thuairisceán CMÁ a leasú
- an díolúine a bhaint
- agus
- na muirir CMÁ amuigh a íoc, chomh maith leis an ús dlite.
- Má tá iarchur i bhfeidhm ar do mhaoin, ní mór duit:
- cinntiú go gcomhlíonann tú na coinníollacha le haghaidh aon íocaíochtaí iarchurtha agus cruthúnas incháilitheachta a choinneáil
- agus
- na muirir Dleachta Stampa agus aon ús dlite a íoc
- Ní chomhlíontar na coinníollacha maidir le h-imréiteach na gCoimisinéirí Ioncam má tá iarchur fós i bhfeidhm ag tráth an díola. Má tharlaíonn díolachán gan dliteanais iarchurtha a íoc, beidh ús i gceist suas le dáta na híocaíochta. Muree n-íoctar é, fanfaidh an cháin agus an t-ús amuigh mar mhuirear ar an maoin.
- Ní mór do gach díoltóir imréiteach ginearálta a fháil roimh an díol a chríochnú. Ní mór do roinnt díoltóirí imréiteach sonrach a fháil chomh maith.
- Ní mór duit na himréitigh chuí a sholáthar don cheannaitheoir.
- Má dhíolann tú do mhaoin ar €400,000* nó níos lú, ní theastaíonn ach imréiteach ginearálta.
* Méadaíodh an tairseach seo ó €350,000 le héifeacht ón 13 Samhain 2023, agus ó €300,000 le héifeacht ón 1 Meán Fómhair 2017.
- Mar dhíoltóir, ní mór duitse aon sonraí a chur ar fáil i dtaca le haon imréiteach a bhí agat i leith na maoine. Áirítear leis seo imréiteach don chéad díol agus aon díol ina dhiaidh sin sa tréimhse (tréimhsí) luachála (ón 1 Bealtaine 2013). Má cheannaigh tú do mhaoin tar éis 1 Bealtaine 2013, ba chóir cóip den imréiteach a bheith faighte agat. Ní mór duit cóip den doiciméad imréitigh seo a chur ar fáil don cheannaitheoir.
Ba chóir duit an t-eolas seo a leanas a sholáthar don cheannaitheoir nó do dhlíodóir an cheannaitheora:
- Uimhir aitheantais na maoine.
- Banda (bandaí) luachála na maoine, nó an luacháil (na luachálacha) iarbhír a dearbhaíodh ar na tuairisceáin CMÁ ábhartha.
- Cóip den Achoimre ar Stair na Maoine, atá ar fáil trí CMÁ ar Líne. Léirítear sa doiciméad seo cibé ar tíolacadh tuairisceáin CMÁ ábhartha agus ar íocadh na dliteanais. Léirítear ann freisin an luacháil/na luachálacha a dearbhaíodh ar an tuairisceán/na tuairisceáin CMÁ.
- Sonraí faoi aon éileamh ar dhíolúine, agus cruthúnas go bhfuil an díolúine fíoraithe ag na Coimisinéirí Ioncaim.
Tá tú ag díol maoin thréigthe - impleachtaí Dleachta Stampa
Meastar maoine áirithe a bheith cónaitheach chun críocha Dleachta Stampa fiú mura bhfuil siad faoi dhliteanas CMÁ. Mar shampla, teach tréigthe. Cé go bhféadfadh sé nach bhfuil teach tréigthe faoi dhliteanas CMÁ, tá sé faoi réir Dleacht Stampa ag an ráta cónaithe.
I gcásanna den sórt sin, ceanglaítear ar an díoltóir Aitheantas Maoine CMÁ a fháil roimh dhíol na maoine. Ní mór don díoltóir doiciméid tacaíochta a thíolacadh do na Coimisinéirí Ioncaim chun a fhíorú go bhfuil an mhaoin tréigthe. D'fhéadfadh na nithe seo a leanas a bheith san áireamh, mar shampla:
- tuairiscí innealtóirí
- tuairiscí ailtirí
- agus
- grianghraif.
Déanfaidh na Coimisinéirí Ioncaim athbhreithniú ar an gcáipéisíocht seo agus eiseoidh siad Uimhir Aitheantais Maoine. Ní mór Uimhir Aitheantais na Maoine a chur ar fáil don cheannaitheoir. Teastóidh Uimhir Aitheantais na Maoine ón gceannaitheoir chun a dTuairisceán Dleachta Stampa a thíolacadh sa chás go bhfuil feidhm ag an ráta cónaithe Dleachta Stampa.
Ar aghaidh: Tá maoin á ceannach agat